Grabovica u Opširnom popisu kliškog sandžaka iz 1550.

Povodom proslave sv. Antuna Padovanskog  zaštitnika naše župe 13.lipnja 2010.,evo par riječi o selu Grabovici,selu po kojem je župa dobila ime davne 1831. godine,znači prije 179 godina. Slijedeće 2011.župa Grabovica proslavit će 180 godina od svog osnutka.

Grabovica

Selo Grabovica sastoji se od  Gornje i Donje Grabovice i zaseoka Naklo. Toponim Grabovica  dolazi od riječi „grab“. Da li se može izvesti putem obitelji Grabovčić ili Grabovac?   Jedna   predaja  kaže  da  je  selo  Grabovica   dobilo   ime  po  nekada  gustoj  grabovoj  šumi    koja  je  u  davna  vremena  pokrivala  ovaj  kraj,  druga   predaja  se  odnosi  na  prezime  Grabovac,  te  da  je,  upravo,  ime  Grabovice   nastalo  od  prezimena  Grabovac.   Treća   predaja     glasi  da  su  najstarije  pleme  Grabovaca    iz   mjesta  Grabovac    u  Imotskoj  općini  i  da  su  oni  dali  ime  tom  mjestu, kao  i  župi -  mjestu  na  istočnoj  strani  Buškog  jezera    t.j. Grabovici,   te  da  svi  postojeći  Grabovci  potječu  od  njih,  bilo   kako   bilo,  uglavnom,   Grabovaca ima   po  cijeloj  'Lijepoj  našoj',  (gornji  i  dojni  Proložac, Grabovac - Imotski, Sinj  i okolica, okolica  Benkovca  i  Obrovca, Grabovac - između  Tušilovića  i  Plitvica, Bjelovar  i  okolica, gradovi  Rijeka, Split, Zagreb  i  njihova  okolica, Zadar, Šibenik  i  okolica i.t.d.) ,Bosni  i  Hercegovini, (Rama  i  okolica, Bugojno, Livno, Sarajevo, Mostar, Grabovica, Vržerale  i.t.d.),   kao   i   'raspršene   širom  bijeloga   svijeta'   (Australija, Austrija, Njemačka, Kanada,  . . .) 

Najstarije groblje u ovom kraju - groblje Gromila u Grabovici

A sada malo o plemenu Grabovac

Grabovac -  doselili  su  se  u  Vržerale  prije  1820.g., vjerojatno  iz  Dalmacije  (Proložac - Imotski).    Postoji  više  teorija,  čak  i  književno  djelo  od  Ivana  Aralice:   „Graditel  svratišta“  o  seobi  plemena  Grabovac   ,no,  ukratko,  možemo  s  velikom  vjerojatnošću  konstatirati  da  se  'Grabovci'   spominju  prvotno  u  okolici  Rame,  gdje  za  vrijeme   turske  vladavine  susrećemo  dva  prezimena Grabovac-Kopčić  odakle  iz  jedne  obitelji  'Grabovac'  jedan  brat  prolazi  islamizaciju  postaje  'beg  Kopčić',   te  predstavlja     moćnu,  uglednu  i  respektabilnu  instituciju  onoga  vremena, drugi  zadržava  prezime  Grabovac,  (u  njegovoj  lozi  se  rađa  i  čuvena  svetica  i  djevica  -  Diva-Grabovčeva)   koji  je  zbog  nenamjernih  sukoba  s  turskom  vlasti,  prisiljen  na  odlazak,  za   vrijeme   opće   seobe (1687 god.)   u  Dalmaciju (okolica  Visovca),  odatle, vjerojatno  u  Sinj  i  okolicu,   pa  onda   u   Proložac  - Imotski,  zatim   u   susjedno   mjesto  Grabovac,  odakle  se  opet   neke  obitelji   sele  u  Grabovicu,  gdje   ih   biskupski  popis   evidentira   1743.g.,  kao  vrlo  brojnu  obitelj.    Da  bi  opet  odatle,  po  drugoj  teoriji,  dio  jedne  obitelji   se  selila  i  neko  vrijeme   boravila   u  Mišima,   te   napokon,  se   naselili   u   današnjem    mjestu  boravka  -  Vržeralima  (1817.g.) .   

Opširni popis kliškog sandžaka iz 1550. spominje mezru (turski-zaselak) Grabovčić na istočnim obroncima Livanjskog polja koja je u ono vrijeme imala 4 kuće. Najvjerojatnije se radi o današnjem selu Grabovica.   

Opširni  popis kliškog sandžaka iz 1550.

Prijevod s komentarima dr. Jusufa Mulića jednog dijela opširnog katastarskog popisa (deftera) Kliškog sandžaka, a koji se odnosi na zaposjednute hrvatske zemlje. Izvorni je popis iz listopada 1550.,  Osmanski katastarski popisi-Tapu tahrir defteri- predstavljaju bogatu i  raznovrsnu građu za proučavanje društvene i ekonomske povijesti Osmanskog carstva, a posebno za povijest naselja i povijesnu geografiju.
Opširni popis Kliškog sandžaka iz listopada 1550. godine je do sada prvi pronađeni popis ovog sandžaka. Njegov original nalazi se u Arhivu Predsjedništva vlade u Istanbulu ( Başbakanlık Devlet Artşivler Genel Müdürlüğü) pod brojem Tapudefter No. 284. Područje Kliškog sandžaka obuhvaćalo je dijelove jugozapadne Bosne i Hercegovine i dijelove Like, Krbave i Dalmacije u Hrvatskoj.
Ovaj veoma važan  povijesni izvor sadrži brojne podatke o strukturi stanovništva, nastanku i razvitku gradova kao i drugih naselja, značajnim osobama onog vremena i  poznatim porodicama .

 Vlasi nahije Livno

 (donosimo kratki popis nekolicine livanjskih sela i malo opširniji opis sela na današnjem području Buškog blata,sela Miši i sela Grabovica)

-selo Čobranić,izdvojeno iz sela Gorice,pripada Livnu,kuća 21

-selo Smrčani,pripada Livnu,kuća 5 (danas selo jugozapadno od Livna)

-selo Lučnić,pripada Livnu,kuća 14 (danas selo Lusnić,sjeverozapadno od Livna)

-mezra Žabjak,pripada Livnu (danas selo Žabljak,jugozapadno od Livna na izvorištu                  istoimene rijeke)

-selo Priluka i mezra Grnica,pripadaju Livnu,kuća:2

-selo Velja Vas,pripada Livnu,kuća:4

-selo Kablićan,pripada Livnu,21 kuća (danas selo Kablići,sjeverozapadno od Livna)

-selo Studva,kuća:9,pripada Livnu (vjerojatno selo Sturba na izvoru istoimene rijeke,jugoistočno od Livna,raniji naziv Studba)

-selo Zagorićani i mezra Zagoričani,pripadaju Livnu,kuća 15 (danas selo jugoistočno od Livna)

-selo Dobra,pripada Livnu,kuća 1 (danas selo Dobro,jugoistočno od Livna)

-selo Trebić,pripada Livnu,kuća 3 (danas selo Tribić,jugozapadno od Livna)

-selo Srđević s mezrom Šošić,pripada Livnu,kuća:5 (danas istoimeno selo jugozapadno od Livna)

-selo Grborezi i Hrastanica(Krstanica),pripadaju Livnu,kuća 12 (danas selo zapadno od Livna na putu za Split.Srednjovjekovno naselje Grborezi,vjerojatno je bilo veće nego danas)

-selo Guber,drugo ime Baština Galop,pripada Livnu,kuća 6

-selo Črpetić (Crpetić),pripada Livnu,kuća 2

-selo Miši,pripada Livnu,kuća 16 (danas selo Miši ,južno od Livna u blizini Buškog jezera)

             Čift zemin Jusufa,sina Husejina,sada u ruci spahi-zade Ilijasa,prema hudžetu Isa fakiha naiba skradinskog kadije

             Behram,sin Božidara,

             Džafer,sin Nikole,

             Ferhad,sin Božidara,na baštini Murada,sina Mustafe

             Dejaneš,sin Dragiše,

             Ivaniš,sin Pavla,

             Vukosav,sin Martina,

             Toma,sin Cvetka,

             Luka,sin Ivaniša,

             Juraj ,sin Dragića

             Drugić,sin Petra,

             Boriša ,sin Mateja,

             Petar,sin Tomaša,

             Ivan,sin Đorđa,

             Baština Ilijasa ,u ruci stanovnika sela Mihajil,Radoja

-selo Radošić s mezrama Vrde i Milošić,pripada Livnu,kuća 10

-mezra  Grabovčić,pripada Livnu,kuća :4 (danas selo Grabovica uz istočni rub Buškog jezera)

            Čift zemin Mehmeda ,sada u ruci Stepana,sina Blaža,njegova brata

            Milan,sin Radinca

            Milko,sin Radinca

            Miloš,sin Radinca

Bilo kako bilo ,Grabovica  je bila i ostat će dio nas.

(drmke)